سازمان غیرمتمرکز خودمختار (DAO) نهادی کریپتویی و بدون رهبریت مرکزی است که توسط سهامداران آن مدیریت می‌شود که کاملا مستقل است و تصمیم‌گیری‌ها توسط اجماع اعضای جامعه آن گرفته می‌شود؛ یعنی پروپوزال‌ها (پیشنهادات) که توسط خالقین پروژه مطرح می‌گردد، به رای‌گیری گذاشته می‌شود و در صورت کسب اکثریت آرا تایید و در غیر این صورت لغو خواهد شد؛ ضمنا تنها کسانی حق رای دارند که هلدر توکن بومی دائو هستند و هر کس که میزان بیشتری از آن را هلد کرده باشد، رأیش تاثیر بیشتری دارد.

قوانین این سازمان در قالب قرارداد هوشمند و توافق جمعی اعضا اجرا می‌شود و کدها‌ی آن شفاف و قابل اصلاح است. درست است این سازمان توسط نهادی مرکزی مدیریت نمی‌شود، اما اهداف آن متنوع است؛ مثلا شبکه‌های فریلنسر که برای ‌پرداخت هزینه اشتراک نرم افزار، وجوه جمع‌آوری می‌کنند، یا سازمان‌های خیریه‌ای که اعضای  آن کمک های مالی جمع‌اوری می‌کنند.

قبل از شروع لازم است بدانید که پروژه DAO با پروژه The DAO متفاوت است.

پروژه The DAO

The DAO پروژه‌ای بود که در سال ۲۰۱۶ شکل گرفت که در نهایت شکست خورد و باعث آشفتگی شبکه اتریوم شد.

پروژه The DAO یکی از اولین‌های سازمان‌های غیرمتمرکز خودمختار در شبکه اتریوم است که در سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی شد و کسانی که دارای توکن‌های DAO بودند، می‌توانستند از سرمایه‌گذاری‌های سازمان با برداشت سود سهام یا بهره‌مندی از افزایش قیمت توکن‌ها سود ببرند. هدف این پروژه این بود که مثل یک صندوق سرمایه‌گذاری خطر‌پذیر عمل کند که در نهایت یک هکر توانست به کدهای  The DAO نفوذ کند و در سه ساعت اول مبلغی معادل ۳.۶ میلیون اتریوم به سرقت ببرد.

DAO چگونه کار می‌کند؟

 همانطور که گفتیم دائو سازمانی مستقل، خودمختار و غیرمتمرکز است که توسط مجموعه‌ای از سهامداران مدیریت می‌شود. راه‌های مختلفی برای شرکت در DAOها در نظر گرفته شده است که معمول ترین راه آن خرید و مالکیت توکن بومی آنهاست. این سازمان با استفاده از قرارداد هوشمند کار می‌کند که بعد از تصمیم‌گیری درباره قوانین به صورت خودکار اعمال می‌شود. امروزه بلاکچین‌های متعددی میزبان قرارداد‌های هوشمند هستند، اما شبکه اتریوم جزو اولین‌ها بوده است.

در واقع قوانین دائو در قالب قرارداد هوشمند تعیین می‌شوند؛ اعضای این سازمان با تصمیم‌گیری درباره قوانین بر نحوه عملکرد این سازمان تاثیر می‌گذارند. دائو کاملا مستقل و شفاف است؛ از آنجایی که بر روی بلاکچین‌های منبع باز مستقر شده‌اند؛ شما به راحتی می‌توانید کد و تراکنش‌های انجام شده خود را مشاهده کنید.

معمولا راه اندازی دائو در سه مرحله انجام می‌شود:

ایجاد قرارداد هوشمند:

در مرحله اول توسعه دهنده یا جمعی از توسعه دهندگان باید قرارداد هوشمند راه‌اندازی کنند. در واقع چهارچوب اصلی سازمان غیرمتمرکز خودمختار را قراردادهای هوشمند مدیریت می‌کنند.

تامین مالی:

پس از قرارداد هوشمند، نوبت به مسائل مالی می‌رسد. این سازمان برای تامین سرمایه ممکن است راه‌های مختلفی را انتخاب کند ولی معمول‌ترین آن فروش توکن است. توکن‌های حاکمیتی (توکن بومی) به شما این امکان را می‌دهد که حق رای در مورد تصمیم‌گیری‌ها را کسب کنید.

گسترش:

بعد از این دو مرحله، DAO باید در بلاکچین مستقر شود. حالا سهامداران و سازندگان سازمان در مورد آینده آن تصمیم می‌گیرند.

چرا دائو؟

دائو‌ها مزایای متعددی نسبت به سازمان‌های سنتی دارند. یکی از مزایای مهم نسب به سازمان‌های سنتی عدم نیاز اعتماد میان دو نفر است. اعتماد به کدها به دلیل شفافیت آن به نسبت خیلی آسانتر است؛هر قانونی که بخواهد در این سیستم وضع شود، باید به موافقت اکثراعضا برسد (از هر قانونی… تا به اجماع برسد) پس از این مرحله تمامی قوانین نوشته شده در قرارداد هوشمند به صورت خودکار اعمال می‌شود.

همانطور که گفتیم این سازمان نهادی کاملا مستقل و خودمختار است، این به اعضا این امکان را می‌دهد که ایده‌های خود را مطرح کنند و کل گروه آن را در نظر بگیرند و سیستم را بهبود بخشند. دائو همچنین برای کاربران این امکان را فراهم می‌کند که در استارت آپ‌های پروژه‌های غیرمتمرکز سرمایه‌گذاری کنند.

یکی از مزیت‌های اصلی DAO این است که برای عدم تفاهم مدیرعامل و سهامداران، راه حلی ارائه داده است. به زبان ساده در یک نهاد سنتی مدیرعامل تصمیم نهایی را می‌گیرد که ممکن به نظرات دیگر اعضا اعتنا نکند و به نفع شخص خود عمل کند. سهامداران دائو لازم نیست به یکدیگر اعتماد کنند بلکه به عنوانی گروهی کار می‌کنند. از جایی که مشارکت کنندگان همگی سهمی در این سازمان دارند، می‌خواهند که موفقیت آن را ببینند، به غیر از این، علیه منافع شخصی خود اقدام کرده‌اند.

معایب DAO

 سازمان‌های غیرمتمرکز خودمختار هنوز جای بسیاری برای تکامل دارند؛ آنها هنوز یک فناوری بسیار جدید هستند که به خاطر مسائل قانونی و ساختاری، انتقادات زیادی را در پی داشته‌اند. برای مثال فناوری MIT نشان داده است اعتماد به اعضا در تصمیم‌گیری چندان جالب نیست. البته این فناوری سال ۲۰۱۶ نظر خود را به اشتراک گذاشت و از آن زمان تا به کنون نظر خود را تغییر نداده است.

دائو‌ها می‌توانند در چندین حوزه قضایی توزیع شوند ولی هیچ چارچوب قانونی برای آنها وجود ندارد؛ به عنوان مثال در جولای ۲۰۱۷ کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده گزارشی را منتشر کرد که DAO اوراق بهادار را در قالب توکن در بلاکچین اتریوم بدون مجوز فروخته است، که این امر بخش‌هایی از قانون اوراق بهادار در کشور را نقض کرده است.

نمونه‌هایی از DAO‌

 این سازمان‌ها چند سال است که مورد توجه قرار گرفته‌اند و اکنون در بسیاری از پروژه‌های بلاکچینی ما شاهد آن هستیم. فضای غیرمتمرکز مالی (DeFi) از DAO استفاده می‌کند تا به برنامه‌ها اجازه دهد به طور کامل غیرمتمرکز شوند، برای خیلی از افراد شبکه بیت کوین اولین نمونه از DAO است. با این حال بیت کوین با استانداردهای امروزی دائو مطابقت ندارد.

در حال حاضر Dash اولین پروژه دائو در نظر گرفته شده است. اين پروژه دارای مکانیزم حاکمیتی است که به شرکت کنندگان اجازه می‌دهد در مورد قوانین تصمیم بگیرند. سایر دائو‌های پیشرفته که بر روی بلاکچین اتریوم ساخته شده‌اند، مسئول راه‌اندازی استیبل‌کوین‌های مبتنی بر رمزارزهای دیگر هستند.

مهم‌ترین دائو با بالاترین ارزش بازار در حال حاضر MakerDAO است که شما می‌توانید با وثیقه‌گذاری MKR به عنوان توکن حاکمیتی دائو، استیبل کوین محرمانه DAI را دریافت کنید.

یک پروتکل وام دهی دیفای در سال ۲۰۲۰ توکن حاکمیتی خود را راه‌اندازی کرد که هر کسی که در آن به نحوی فعالیتی داشته باشد، توکن‌‌هایی را به عنوان پاداش دریافت می‌کند. بعد از این پروتکل، دیگر پروژه‌ها نیز این مدل را تکرار کردند.

با گذشت زمان فهرست DAOها گسترده‌تر شده. هر چه زمان بیشتر می‌گذرد، مفهوم دائو برای عموم جا افتاده تر می‌شود، برخی از پروژه‌ها هنوز به دنبال دستیابی به تمرکززدایی کامل از طریق مدل دائو هستند.